در حالی که رمزارزها به یکی از جریان‌های اصلی سرمایه در جهان تبدیل شده‌اند، بسیاری از کشورها با وضع قوانین مالیاتی دقیق، بخش قابل‌توجهی از درآمدهای دولت را از این محل تأمین می‌کنند. اما ایران با وجود رشد قابل‌توجه در استفاده، استخراج و خرید و فروش رمزارزها، هنوز فاقد نظام مشخص و اجرایی در حوزه مالیات بر ارزهای دیجیتال است. این فقدان قانون‌گذاری، کشور را از میلیاردها تومان درآمد مالیاتی محروم کرده است.
به گزارش اکو بانک به نقل از فابانیوز،بسیاری از کشورها رمزارز را به‌عنوان «دارایی سرمایه‌ای» یا «درآمد مشمول مالیات» شناسایی کرده‌اند. بسته به نوع استفاده، مقررات مالیاتی متفاوت است:
۱. ایالات متحده (آمریکا):
• رمزارزها دارایی تلقی می‌شوند.
• هرگونه خرید و فروش، تبدیل، دریافت به عنوان دستمزد یا استخراج، مشمول مالیات بر سود سرمایه یا مالیات بر درآمد است.
• سازمان مالیاتی IRS سامانه‌ای برای گزارش رمزارزها دارد.
• درآمد مالیاتی آمریکا از رمزارزها در سال ۲۰۲۳ حدود ۱۰ میلیارد دلار برآورد شده است.
۲. بریتانیا:
• اداره مالیات HMRC رمزارزها را مشمول مالیات بر سود سرمایه و مالیات بر درآمد می‌داند.
• افراد باید تراکنش‌های رمزارزی را در فرم‌های مالیاتی سالانه ثبت کنند.
• کسب‌وکارهای مرتبط با رمزارز (صرافی‌ها، کیف‌پول‌ها و …) هم موظف به گزارش‌دهی هستند.
• درآمد دولت بریتانیا از مالیات رمزارزها در سال ۲۰۲۲ حدود ۳۰۰ میلیون پوند تخمین زده شده است.
۳. آلمان:
• اگر رمزارز بیش از یک سال نگهداری شود، فروش آن معاف از مالیات است.
• کمتر از یک سال، مشمول مالیات بر سود سرمایه خواهد بود.
• ماینینگ و معاملات تجاری مشمول مالیات بر درآمد است.
۴. استرالیا، کانادا و ژاپن:
• همگی رمزارز را دارایی دیجیتال تلقی کرده‌اند.
• بر اساس نوع تراکنش (خرید، فروش، ماینینگ، هدیه دادن یا دریافت) مالیات مربوطه اعمال می‌شود.
• در ژاپن، مالیات رمزارزها می‌تواند تا ۵۵٪ درآمد معامله‌گر حرفه‌ای را شامل شود.
وضعیت ایران؛ خلأ قانونی و فرار میلیاردی
با وجود آن‌که ایران یکی از قطب‌های مهم استخراج رمزارز (ماینینگ) در جهان محسوب می‌شود و حجم بالایی از تراکنش‌های رمزارزی در کشور انجام می‌شود، هنوز:
• هیچ قانون صریح و اجرایی برای مالیات‌گیری از رمزارزها تصویب نشده است.
• خرید و فروش رمزارز برای سرمایه‌گذاری به‌صورت غیررسمی پذیرفته شده، اما چارچوب قانونی ندارد.
• صرافی‌های رمزارز داخلی موظف به احراز هویت مشتریان شده‌اند، اما به سازمان امور مالیاتی گزارشی ارائه نمی‌دهند.
• ماینرها به‌جای پرداخت مالیات، صرفاً تعرفه برق متفاوت دارند.
برآورد زیان ایران از مالیات‌نگرفتن رمزارزها:
طبق تحلیل کارشناسان اقتصاد دیجیتال:
• اگر ایران حداقل همانند ترکیه یا امارات عمل کند، می‌تواند سالانه بیش از ۳۰۰۰ میلیارد تومان از محل مالیات رمزارز درآمد داشته باشد.
• تنها از سود خرید و فروش تریدرهای بزرگ داخلی، می‌توان سالانه ده‌ها میلیون دلار مالیات اخذ کرد.
ایران در دوراهی فرصت و تهدید
در شرایطی که جهان به سمت قانون‌گذاری شفاف، گزارش‌دهی مالیاتی و استفاده از رمزارزها به‌عنوان منبع درآمد پایدار حرکت می‌کند، ایران همچنان در مرحله تعلیق و بی‌تصمیمی باقی مانده است. نبود قانون مشخص باعث شده:
• فرار مالیاتی گسترده در بازار رمزارز ایران شکل بگیرد.
• دولت از منبعی بزرگ و قابل اتکا محروم شود.
• زمینه سوءاستفاده و پول‌شویی در پوشش تراکنش‌های رمزارزی فراهم شود.
پیشنهاد نهایی:
ایران برای عقب‌نماندن از قافله اقتصاد دیجیتال باید با الگوگیری از کشورهای توسعه‌یافته، چارچوب شفاف مالیاتی برای انواع فعالیت‌های رمزارزی تعریف کند و صرافی‌های داخلی را ملزم به گزارش‌دهی مالیاتی نماید. این اقدام نه‌تنها درآمدزا، بلکه در راستای شفاف‌سازی و امنیت اقتصادی نیز هست.
