سال گذشته با توسعه خدمات غیرحضوری و رونمایی از ابزار‌های نوین مالی، دسترسی مردم به تسهیلات خرد بهبود پیدا کرد.
به گزارش اکو بانک، در سال‌های اخیر، بانک مرکزی با هدف بهبود دسترسی مردم به تسهیلات بانکی، به ویژه تسهیلات خرد، اقدامات گسترده‌ای را در دستور کار خود قرار داده است. این اقدامات با محوریت افزایش شمول مالی، توسعه خدمات غیرحضوری، و تسهیل فرآیند‌های اعطای تسهیلات به ویژه برای اقشار کم‌درآمد و نیازمند، انجام شده است.
بر اساس آمار منتشر شده، تسهیلات پرداختی بانک‌ها در ۱۱ ماهه ابتدای سال ۱۴۰۳ مبلغ ۶۳۷۴۳.۵ هزار میلیارد ریال می‌باشد که در مقایسه با دوره مشابه سال قبل مبلغ ۱۴۶۱۷.۶ هزار میلیارد ریال (معادل ۲۹.۸ درصد) افزایش داشته است. از کل تسهیلات پرداختی، مبلغ ۴۸۴۹۰.۶ هزار میلیارد ریال معادل ۷۶.۱ درصد به صاحبان کسب و کار (حقوقی وغیرحقوقی) و ۱۵۲۵۲.۸ هزار میلیارد ریال معادل ۲۳.۹ درصد به مصرفکنندگان نهایی (خانوار) تعلق گرفته است.
گفتنی است تسهیلات پرداختی ۱۱ ماهه ابتدای سال ۱۴۰۲ مبلغ ۴۹۱۲۵.۹ هزار میلیارد ریال بوده است که با در نظر گرفتن تعدیلات صورت پذیرفته توسط شبکه بانکی به مبلغ ۴۷۹۴۸.۰ هزار میلیارد ریال افزایش یافته است.
از کل تسهیلات پرداختی در دوره یاد شده، مبلغ ۱۵۴۳۶.۹ هزار میلیارد ریال معادل ۲۴.۲ درصد به صورت تسهیلات خرد اعطا شده است. همچنین مبلغ ۹۱۵.۷ هزار میلیارد ریال نیز در قالب کارت‌های اعتباری انجام شده است، که با احتساب این مبلغ، کل تسهیلات پرداختی خرد (کمتر از سه میلیارد ریال) به مبلغ ۱۶۳۵۲.۶ هزار میلیارد ریال معادل ۲۵.۳ درصد کل تسهیلات پرداختی را شامل می‌شود.
همانطور که آمارها نشان می‌دهد، در سالیان اخیر پرداخت تسهیلات خرد در نظام بانکی بیشتر شده به طوری که سهم این تسهیلات از حدود ۱۳ درصد به حدود ۲۵ درصد افزایش یافته است. در این خصوص، رئیس کل بانک مرکزی با بیان اینکه افزایش سهم تسهیلات خرد در نظام بانکی منجر به افزایش شمولیت مالی در شبکه بانکی شده است، اظهار کرد: افزایش درجه شمولیت مالی نکته مثبتی است که محقق شده است. برای مثال در حال حاضر برای دریافت وام ازدواج در سراسر کشور، همه افراد بدون توجه به امتیاز خاصی می‌توانند به شعب مراجعه و نسبت به دریافت این وام اقدام کنند.
پرداخت بیش از ۲۴۶ همت وام ازدواج و فرزندآوری
میزان پرداخت تسهیلات قرض‌الحسنه ازدواج و فرزندآوری تا تاریخ ۱۱ اسفند ماه ۱۴۰۳، جمعاً به ۲۴۶.۱ همت رسید این در حالی است که کل سهمیه سال بابت پرداخت این تسهیلات ۱۹۰ همت بوده است (۱۴۴ همت برای تسهیلات قرض‌الحسنه ازدواج و ۴۶ همت برای فرزندآوری). این تسهیلات را یک میلیون و ۱۵۵ هزار نفر از متقاضیان از شبکه بانکی دریافت کردند.
تا پایان سال گذشته، بالغ بر ۵۹۸ هزار و ۵۰۰ فقره تسهیلات قرض‌الحسنه ازدواج به مبلغ ۲۰۰هزار و ۴۰.۸ میلیارد تومان به متقاضیان در سراسر کشور پرداخت شده است که نسبت به سهمیه روزانه نشان‌دهنده عملکرد حدود ۱۴۶ درصدی شبکه بانکی است. همچنین میزان پرداخت تسهیلات یادشده نسبت به مدت مشابه سال قبل بیانگر رشد حدود ۳۰ درصدی است.
در این مدت، بالغ بر تعداد ۵۵۶ هزار و ۵۰۰ فقره تسهیلات قرض‌الحسنه فرزندآوری به مبلغ ۴۶ هزار و ۹۲.۶ میلیارد تومان به متقاضیان در سراسر کشور پرداخت شده است که نسبت به سهمیه روزانه نشان‌دهنده عملکرد حدود ۱۰۵ درصدی شبکه بانکی است. همچنین میزان پرداخت تسهیلات یادشده نسبت به مدت مشابه سال قبل بیانگر رشد حدود ۵ درصد است.
قابل ذکر است که سقف تسهیلات وام ازدواج و فرزندآوری در سال ۱۴۰۴، با رشدی حدود ۴۲ درصدی، از ۱۹۰ به ۲۷۰ همت افزایش یافته است.
تسهیل‌گری در اعطای تسهیلات و توسعه خدمات غیرحضوری
بانک مرکزی در سال‌های اخیر با توسعه خدمات غیرحضوری، گام‌های مؤثری در جهت تسهیل دسترسی مردم به وام‌های بانکی برداشته است. این اقدامات شامل معرفی و توسعه ابزار‌هایی نظیر برات الکترونیک، سفته الکترونیک، چک الکترونیک و امکان دریافت وام غیرحضوری می‌باشد که نه تنها به افزایش سرعت و کارایی فرآیند‌های بانکی منجر شده، بلکه با کاهش نیاز به مراجعه حضوری، هزینه‌ها را نیز کاهش و رضایت مشتریان را افزایش داده است.
برای مثال، بانک مرکزی به منظور کاهش بار ترافیکی سامانه تسهیلات قرض‌الحسنه ازدواج و تسریع در ثبت نام متقاضیان در در سامانه مزبور در کوتاه‌ترین زمان ممکن، نسبت به تغییر و اصلاح فرآیند ثبت نام متقاضیان در سامانه تسهیلات قرض الحسنه ازدواج با امکان ثبت‌نام اولیه متقاضیان در کلیه ساعات شبانه‌روز و انتخاب یک بانک عامل به صورت ذخیره برای متقاضیان اقدام کرده است.
نسخه جدید سامانه مذکور از پنجم مهرماه ۱۴۰۳ در دسترس عموم متقاضیان قرار گرفته و متقاضیان بانک مورد نظر خود را به صورت ذخیره انتخاب نموده و به محض تخصیص اعتبار به بانک مورد نظر، سامانه به طور خودکار ثبت‌نام متقاضی را قطعی می‌نماید. براین اساس، از زمان اقدام مزبور فرآیند ثبت نام در سامانه ازدواج برای متقاضیان این تسهیلات، آسان‌تر شده است.
رونمایی از کارت رفاهی متصل به اوراق گام
سال گذشته همچنین بانک مرکزی در جهت حمایت از تولید، از «کارت رفاهی متصل به اوراق گام» با سقف اعتبار فردی ۳۰۰ میلیون تومان با هدف تامین مالی غیر تورمی خرد خانوار‌ها برای خرید کالا‌های بادوام و همگام با تامین مالی تولید رونمایی کرد. دوره بازپرداخت این تسهیلات ۲۴ ماهه بوده و تسویه آن از نیز طریق صدور اوراق گام توسط بانک عامل به ذینفعی شرکت پذیرنده انجام می‌شود.
الگوی تامین مالی بر پایه این ابزار با هدف تامین مالی خانوار با نرخ پایین و خلق کمتر نقدینگی طراحی شده است و تامین مالی توامان خانوار‌ها و بنگاه‌ها با یک ابزار تعهدی (اوراق گام) و افزایش کارایی تامین مالی در کنار تامین مالی بنگاه‌های تولیدی را فراهم می‌کند. ضمن اینکه استفاده از این ابزار خلق نقدینگی کمتری در مقایسه با اعطای تسهیلات در نظام پولی کشور ایجاد می‌کند و نیاز به منابع کمتری از بانک در مقایسه با اعطای تسهیلات وجود دارد.
اقدامات صورت گرفته در سال‌های اخیر نشان‌دهنده تلاش مستمر برای تسهیل دسترسی مردم به تسهیلات خرد است. ابلاغ دستورالعمل‌های جدید، به‌روزرسانی سیستم‌های اعتبارسنجی، افزایش سهم تسهیلات خرد و توسعه خدمات غیرحضوری از جمله این اقدامات هستند که می‌توانند به بهبود شمولیت مالی و رفاه اقتصادی جامعه کمک کنند.
